Zadaniem osoby udzielającej pierwszej pomocy jest utrzymanie przy życiu poszkodowanego i nie dopuszczenie do powstania dalszych powikłań do chwili przybycia lekarza bądź karetki pogotowia ratunkowego.
PODSTAWOWE ZABIEGI RESUSCYTACYJNE U DOROSŁYCH
1. Upewnij się, że ty, poszkodowany i wszyscy świadkowie zdarzenia są bezpieczni.
2. Sprawdź reakcję poszkodowanego,delikatnie potrząśnij za ramiona i głośno zapytaj:„Czy wszystko w porządku?”
Jeżeli reaguje:
– zostaw poszkodowanego w pozycji, w której go zastałeś, o ile nie zagraża mu żadne niebezpieczeństwo,
– dowiedz się jak najwięcej o stanie poszkodowanego i wezwij pomoc, jeśli będzie potrzebna,
– regularnie oceniaj jego stan.
Jeżeli nie reaguje:
– głośno zawołaj o pomoc
– odwróć poszkodowanego na plecy, a następnie udrożnij jego drogi oddechowe, wykonując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy,
– umieść jedną rękę na czole poszkodowanego i delikatnie odegnij jego głowę,
– opuszki palców drugiej ręki umieść na żuchwie poszkodowanego,a następnie unieś ją w celu udrożnienia dróg oddechowych.
3. Utrzymując drożność dróg oddechowych wzrokiem, słuchem i dotykiem oceń oddech:
– oceń wzrokiem ruchy klatki piersiowej,
– nasłuchuj przy ustach poszkodowanego szmerów oddechowych,
– staraj się wyczuć ruch powietrza na swoim policzku,
– zadecyduj, czy oddech jest prawidłowy, nieprawidłowy czy nieobecny.
W pierwszych minutach zatrzymania krążenia poszkodowany może słabo oddychać lub wydawać nieregularne, wolne i głośne westchnięcia (gasping). Nie należy ich mylić z prawidłowym oddechem. Na ocenę prawidłowego oddechu za pomocą wzroku, słuchu i dotyku przeznacz nie więcej niż 10 sekund. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości dotyczących prawidłowego oddechu działaj tak, jakby był nieprawidłowy.
Jeżeli oddech jest prawidłowy
– ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej,
– wyślij kogoś lub sam udaj się po pomoc – zadzwoń pod numer 112 lub krajowy numer ratunkowy (999 – przyp. tłum.), aby wezwać karetkę pogotowia,
– regularnie oceniaj, czy oddech nadal jest prawidłowy.
Jeżeli oddech poszkodowanego jest nieprawidłowy lub nieobecny:
– poproś kogoś o wezwanie pomocy oraz przyniesienie AED, jeśli jest dostępne. Jeżeli jesteś sam, użyj telefonu komórkowego w celu wezwania pogotowia ratunkowego. Pozostaw poszkodowanego tylko wtedy, gdy nie ma innej możliwości wezwania pomocy.
– rozpocznij uciskanie klatki piersiowej poszkodowanego zgodnie z poniższym opisem: uklęknij obok poszkodowanego,ułóż nadgarstek jednej ręki na środku jego klatki piersiowej (dolna połowa mostka poszkodowanego), ułóż nadgarstek drugiej dłoni na grzbiecie dłoni leżącej na klatce piersiowej poszkodowanego, spleć palce obu dłoni i upewnij się, że nacisk nie będzie kierowany na żebra poszkodowanego.
Utrzymuj ramiona wyprostowane. Nie uciskaj górnej części brzucha ani dolnego końca mostka, ustaw ramiona prostopadle do klatki piersiowej poszkodowanego i uciskaj mostek na głębokość nie mniejszą niż 5 cm (ale nie przekraczaj 6 cm), po każdym uciśnięciu zwolnij nacisk na klatkę piersiową, nie odrywając rąk od mostka.
Powtarzaj uciśnięcia z częstotliwością co najmniej 100/min (nie przekraczając 120/min), okresy uciskania i zwalniania ucisku na mostek powinny być równe.
4. Połącz uciskanie klatki piersiowej z oddechami ratowniczymi:
– po wykonaniu 30 uciśnięć klatki piersiowej ponownie udrożnij drogi oddechowe poszkodowanego, odchylając jego głowę i unosząc żuchwę,
– zaciśnij skrzydełka nosa poszkodowanego, używając palca wskazującego i kciuka dłoni umieszczonej na jego czole,
– pozostaw usta poszkodowanego lekko otwarte, jednocześnie utrzymując uniesienie żuchwy,
– weź normalny wdech i obejmij szczelnie usta poszkodowanego swoimi ustami, upewniając się, że nie ma przecieku powietrza,
– wdmuchuj powietrze do ust poszkodowanego przez około 1 sekundę (jak przy normalnym oddychaniu) i ze stałą szybkością, obserwując jednocześnie, czy klatka piersiowa się unosi – jest to skuteczny oddech ratowniczy,
– utrzymując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy, odsuń swoje usta od ust poszkodowanego i obserwuj, czy podczas wydechu opada jego klatka piersiowa,
– ponownie nabierz powietrza i wdmuchnij je do ust poszkodowanego, dążąc do wykonania całkowitej liczby dwóch skutecznych oddechów ratowniczych.
Dwa oddechy ratownicze nie powinny w sumie trwać dłużej niż 5 sekund. Następnie bez opóźnienia ponownie ułóż dłonie w prawidłowej pozycji na mostku poszkodowanego i wykonaj kolejnych 30 uciśnięć klatki piersiowej,
– kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30 : 2,
– przerwij swoje działania w celu sprawdzenia stanu poszkodowanego tylko wtedy, gdy zacznie reagować: poruszy się, otworzy oczy i zacznie prawidłowo oddychać. W innym przypadku nie przerywaj resuscytacji.
Jeżeli pierwszy oddech ratowniczy nie spowoduje uniesienia się klatki piersiowej, jak przy prawidłowym oddychaniu, przed podjęciem kolejnej próby wykonaj następujące czynności:
– sprawdź jamę ustną poszkodowanego i usuń wszystkie ciała obce,
– potwierdź właściwe odchylenie głowy i uniesienie żuchwy,
– nie podejmuj więcej niż dwóch prób wentylacji przed każdorazowym podjęciem uciskania klatki piersiowej.
Jeżeli na miejscu zdarzenia jest więcej niż jeden ratownik, powinni się oni zmieniać podczas prowadzenia RKO co 2 minuty, aby zapobiec zmęczeniu. Podczas zmian należy minimalizować przerwy w uciśnięciach klatki piersiowej.
W tym celu oraz aby wykonywać dokładnie 30 uciśnięć z prawidłową częstością, pomocne może być głośne liczenie. Doświadczeni ratownicy mogą prowadzić RKO w dwie osoby i wówczas powinni zmieniać się rolami/miejscami co dwie minuty.
RKO z wyłącznym uciskaniem klatki piersiowej może być zastosowana, jeżeli:
– ratownik nie posiada przeszkolenia lub nie chce wykonywać oddechów ratowniczych,
– jeżeli prowadzone jest RKO z wyłącznym uciskaniem klatki piersiowej, powinno ono być wykonywane bez przerw, z częstotliwością co najmniej 100/min (nie przekraczając 120/min).
5. Nie przerywaj resuscytacji do momentu:
– przybycia wykwalifikowanych służb medycznych i przejęcia przez nie działania lub
– gdy poszkodowany zacznie reagować: poruszy się, otworzy oczy i zacznie prawidłowo oddychać, lub
– wyczerpania własnych sił.
POSTĘPOWANIE PRZY WYPADKU DROGOWYM
1. ZADBAJ O WŁASNE BEZPIECZEŃSTWO.
Nie będziesz mógł pomóc innym, jeśli sam zostaniesz poszkodowanym.
– zatrzymaj się
– zapal światła awaryjne
– zaciągnij hamulec ręczny
– wyciągnij kluczyki z własnego samochodu
2. Zabezpiecz miejsce wypadku
– ustaw trójkąt ostrzegawczy
3. Zapobiegnij zapaleniu się pojazdu
– wyciągnij kluczyki z samochodu poszkodowanego (wrzuć pod siedzenie kierowcy)
– sprawdź czy nie ma palących się papierosów
– odcinamy kable od akumulatora
4. Udziel pomocy poszkodowanym.
5. Wezwij pomoc. Zgłoszenie powinno zawierać:
– dokładny adres z nazwą miejscowości
– co się stało
– ilość osób poszkodowanych
– stan poszkodowanego
– nazwisko i telefon
PAMIĘTAJ…
„Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażania siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.„
Kodeks Karny art. 162
Żródło: Polska Rada Resuscytacji „Wytyczne resuscytacji 2010”